De Portugese "Galo de Barcelos": een verhaal over geloof, gerechtigheid en geluk

Een van de meest merkwaardige nationale symbolen van Portugal is de "Galo de Barcelos" (haan van Barcelos), meestal vertegenwoordigd door een kleurrijke keramische haan versierd met hartjes en bloemen ...

Het lijkt misschien vreemd dat een land wordt voorgesteld door een haan, maar het verhaal dat aan de oorsprong ligt van dit kleurrijke beeld is een perfect voorbeeld van hoe oude volksverhalen en mondelinge tradities Portugal door de eeuwen heen van Noord naar Zuid hebben doorkruist en zich hebben ontwikkeld tot nationaal symbool die het morele kompas van het land vertegenwoordigd.

De legende achter de "Portugese gelukshaan" werpt licht op het belang van geloof, gerechtigheid en eer in de Portugese cultuur en manier van leven ...

De legende van de "Galo de Barcelos" (Haan van Barcelos)

Volgens de legende werd lang geleden in de noordelijke stad Barcelos een onbekende Galiciër gearresteerd en beschuldigd van een misdaad. De man zwoer echter zijn onschuld en beweerde dat hij alleen door die landen reisde op bedevaart naar Santiago de Compostela.

Ter dood veroordeeld aan de galg, vroeg de man om voor de rechter te worden gebracht die hem had veroordeeld. Toen toestemming werd verleend, brachten ze hem naar de residentie van de magistraat, die op dat moment met een paar vrienden aan het feesten was. De Galiciër bevestigde zijn onschuld en wees, geconfronteerd met het ongeloof van de aanwezigen, naar de geroosterde haan die op tafel lag en riep uit:

'Zo zeker als ik onschuldig ben, zal die haan zingen als ze me ophangen!'

Alle aanwezigen lachten om de absurditeit van zo'n bewering, maar niemand raakte de haan aan. En wat onmogelijk leek, gebeurde: toen de pelgrim werd opgehangen, stond de haan op de tafel en zong.

De rechter realiseerde zich dat hij een fout had gemaakt, rende naar de galg en ontdekte dat de Galiciër nog steeds gered kon worden dankzij een slecht gemaakte knoop. De man werd onmiddellijk vrijgelaten en in vrede weggestuurd.

Enkele jaren later keerde de Galiciër terug naar Barcelos om het Monument van de Heer van de Haan te bouwen, ter ere van de Maagd Maria en Santiago Maior. Dit monument bestaat nog steeds en is te zien in het Archeologisch Museum van Barcelos.

Geïnspireerd door deze legende, werden beeldjes van klei die de Galo de Barcelos voorstelden al snel een symbool van wijsheid, eerlijkheid en eenvoud. Het beeld van de Galo de Barcelos had zo'n sterk cultureel en symbolisch belang dat het in 1935 voor het eerst Portugal vertegenwoordigde in Genève, op de Portugese populaire kunsttentoonstelling. Een jaar later herhaalt deze tentoonstelling zich in Lissabon met buitengewoon succes.

Het was echter pas vanaf de jaren ‘50 dat de Portugese Barcelos-haan een symbool werd van het nationale toerisme en de Portugese cultuur. De symbolische haan ging verder dan de grenzen van de gemeente die het zijn naam gaf.

De beroemde haan van Barcelos staat ook wel bekend als de "Portugese gelukshaan", want de Portugezen geloven dat het geluk brengt om er een thuis te hebben!